Dostęp do rachunku bankowego powinien być jak najbardziej poufny, ponieważ wpływa to na niezależność w zarządzaniu swoimi finansami.
W życiu jednak bywa różnie i pojawiają się sytuacje, na które absolutnie nie mamy wpływu, jak choroba czy śmierć, które mogą znacznie utrudnić załatwienie wielu spraw i dalsze funkcjonowanie.
Warto więc mieć zaufaną osobę, której powierzymy dostęp do naszego konta w razie nieprzewidzianych okoliczności.
Pytania dotyczące pełnomocnictwa do rachunku pojawiają się wśród klientów banków bardzo często. Dlatego warto znać podstawowe pojęcia i procedury związane z ustanowieniem go.
Czym jest pełnomocnictwo?
W dużym uproszczeniu pojęcia takie, jak ’’pełnomocnictwo” i ”upoważnienie” mogą być stosowane zamiennie.
Według aktualnie obowiązującego prawa (art. 98 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Kodeks cywilny Dz. Us. Z 2023 r. poz. 1610)) pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu.
Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Z kolei według art. 108 Kodeksu Cywilnego pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywał w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy.
Ten przepis znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy pełnomocnik jest osobą reprezentującą obie strony.
Mówiąc w prostych słowach, pełnomocnictwo jest upoważnieniem określonej osoby do reprezentowania nas w relacjach zewnętrznych i podejmowania w naszym imieniu decyzji związanych z rachunkiem bankowym.
Warto mieć na uwadze, że pełnomocnictwo pozwala na podejmowanie jasno określonych czynności prawnych, które wynikają z jego treści.
Podejmując się udzielenia pełnomocnictwa warto szczegółowo przeanalizować jego treść tak, by odpowiadała ona rzeczywistej woli właściciela konta.
Posiadacz rachunku zawsze ma wpływ na treść pełnomocnictwa i nawet, jeśli korzysta się z gotowego wzoru, można w dowolny sposób go modyfikować.
Treść pełnomocnictwa powinna zawierać takie informacje, jak:
- dane osoby upoważnionej;
- zakres upoważnienia;
- czas udzielenia pełnomocnictwa (określony lub nieokreślony);
- sytuacje, w jakich pełnomocnictwo wygasa.
To, w jakiej formie należy udzielić pełnomocnictwa jasno wynika z art. 99 Kodeksu Cywilnego – jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
Ogólne pełnomocnictwo należy wyrazić w formie pisemnej pod rygorem nieważności i tego też wymagają od nas instytucje bankowe. Udzielenie pełnomocnictwa np. podczas rozmowy telefonicznej z doradcą bankowym nie będzie brane pod uwagę.
Rodzaje pełnomocnictw i praw do konta
Praktycznie rzecz biorąc rodzajów pełnomocnictw jest mnóstwo i zależą one od tego, czego konkretnie dotyczą. Wyróżniamy więc:
- pełnomocnictwo ogólne (pełnomocnik zyskuje szeroki zakres uprawnień, jednak nie jest on nieograniczony i właściciel rachunku może wskazać czynności wykluczone);
- pełnomocnictwo rodzajowe (pełnomocnik może zazwyczaj realizować przelewy i wypłaty gotówki, ale nie może udzielać dalszych pełnomocnictw, taki rodzaj wybierany jest zdecydowanie najczęściej);
- pełnomocnictwo szczególne (dysponowanie kontem jest możliwe według jasno określonych przez posiadacza konta zasad zawartych w treści pełnomocnictwa i dotyczy np. realizowania konkretnych przelewów czy dysponowania kartą bankową, najbardziej ograniczona forma pełnomocnictwa, która sprawdza się, gdy potrzebujemy jednorazowej pomocy).
Jak wspomniano wcześniej, pełnomocnictwo w jasny sposób określa zakres czynności, jakie osoba upoważniona może wykonać w imieniu właściciela konta.
Posiadacz rachunku może upoważnić jedną osobę do prowadzenia kilku swoich kont, jednak w każdym banku należy podpisać odrębne pełnomocnictwo.
Pełnomocnik rachunku bankowego nie jest w żadnym stopniu odpowiedzialny za długi posiadacza konta.
Ustanawianie pełnomocnika i związane z tym koszty
To, w jaki sposób można ustanowić pełnomocnika do rachunku zależy od konkretnego banku. Dlatego warto wcześniej skontaktować się z nim w tej sprawie, by poznać jego wewnętrzne procedury.
Upoważnienia do rachunku udziela się najczęściej za pośrednictwem bankowości internetowej lub podczas wizyty w placówce bankowej.
Korzystając z bankowości internetowej należy pamiętać o konieczności potwierdzenia udzielonego pełnomocnictwa za pomocą podpisu kwalifikowanego.
Podczas wizyty w placówce weryfikacja tożsamości właściciela konta i osoby upoważnionej odbywa się w obecności doradcy.
Jeżeli z jakiegoś powodu nie mamy możliwości udzielenia pełnomocnictwa zdalnie lub w oddziale banku należy złożyć taką dyspozycję w formie aktu notarialnego.
Pełnomocnikiem do rachunku powinna być osoba szczególnie zaufana, jednak nie ma obowiązku, by występował jakiś stopień pokrewieństwa.
Konieczne jest jednak, by osoba upoważniona miała ukończone 18 lat i posiadała pełną zdolność do czynności prawnych oraz gotowość do podejmowania odpowiedzialnych decyzji związanych z zarządzaniem finansami.
Polskie obywatelstwo nie jest konieczne, ale pełnomocnik powinien posiadać polski adres zamieszkania.
Zazwyczaj banki nie pobierają żadnej opłaty związanej z udzieleniem pełnomocnictwa, jednak zawsze warto przeanalizować dostępną tabelę opłat i prowizji, by uniknąć niemiłej niespodzianki.
Taką informację można również uzyskać kontaktując się z doradcą bankowym.
Wzór pełnomocnictwa
Ogólny wzór udzielenia pełnomocnictwa wynika zazwyczaj z wewnętrznych ustaleń banku, jednak pewne elementy są niezmienne. Prawidłowo sporządzone upoważnienie powinno zawierać takie informacje, jak:
- dane osobowe właściciela rachunku (imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL, numer i seria dowodu osobistego);
- dane osobowe pełnomocnika (imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL, numer i seria dowodu osobistego);
- data i miejsce sporządzenia dokumentu;
- dane kontaktowe właściciela rachunku i pełnomocnika;
- konkretny zakres pełnomocnictwa określony przez posiadacza konta;
- czas trwania pełnomocnictwa;
- określenie czy udzielone pełnomocnictwo umożliwia/nie umożliwia udzielania dalszych pełnomocnictw i zaciągania zobowiązań finansowych.
Miejmy jednak na uwadze, że posiadacz konta zawsze jest jedynym właścicielem zgromadzonych na nim pieniędzy. A to oznacza, że w żaden sposób nie należą one do pełnomocnika.
Może on jedynie nimi zarządzać w sposób określony przez właściciela konta.
Ważność udzielonego pełnomocnictwa
To, jak długo pełnomocnictwo będzie obowiązywać powinno być jasno zaznaczone w jego treści. Zdarza się, że upoważnienie do zarządzania rachunkiem jest ważne przez cały czas jego prowadzenia.
Oznacza to, że wygasa ono w momencie zamknięcia konta, którego dotyczy. Udzielone pełnomocnictwo traci swoją ważność także w momencie śmierci posiadacza konta.
Biorąc pod uwagę takie okoliczności warto zaznaczyć, by pełnomocnik mógł zarządzać rachunkiem także po śmierci właściciela i za życia właściciela ustanowić dyspozycję na wypadek śmierci.
Według prawa bankowego po śmierci właściciela konta posiadane przez niego terminowe lokaty oszczędnościowe i rachunki zostaną wypłacone krewnym (wstępnym, zstępnym) bez konieczności przeprowadzania postępowania sądowego.
Jeśli pełnomocnictwo wygaśnie w momencie śmierci posiadacza rachunku konieczne będzie przeprowadzenie postępowania spadkowego i uzyskanie aktu poświadczenia dziedziczenia lub stwierdzenia nabycia spadku.
Z kolei środki z konta, do którego nikt nie jest upoważniony zostaną zablokowane do momentu przedstawienia przez spadkobierców odpowiednich dokumentów, które potwierdzą prawo do dysponowania rachunkiem.
Proces taki jest dość długi, dlatego warto zadbać o odpowiednie dyspozycje jeszcze za życia.
Wycofanie pełnomocnictwa
Udzielone pełnomocnictwo w dowolnym momencie można wycofać. W tym celu wystarczy jedynie skontaktować się z bankiem i wyrazić taką chęć, a osoba upoważniona straci wszystkie swoje uprawnienia.
Taka czynność jest całkowicie darmowa i nie obarcza właściciela rachunku żadnymi zobowiązaniami finansowymi. Preferowaną formą cofnięcia upoważnienia jest forma pisemna.
Jeśli w trakcie trwania pełnomocnictwa będziemy mieć jakiekolwiek wątpliwości związane z podejmowanymi przez pełnomocnika działaniami, warto podjąć stosowne kroki jak najszybciej, by nie narażać się na szkody.
Pamiętajmy, że pełnomocnik nie musi wiedzieć o wycofaniu pełnomocnictwa, ani tym bardziej wyrażać na to zgody.
Osoba upoważniona także może zrezygnować ze swojej funkcji po złożeniu stosownej deklaracji i poinformowaniu posiadacza rachunku o podjętych krokach.
Pełnomocnictwo do rachunku bankowego VS. konto wspólne
Jeśli nie chcemy korzystać z udzielenia pełnomocnictwa, warto rozważyć otwarcie wspólnego konta – https://przyjaznebanki.pl/konto-dla-dwojga/
W takim przypadku obu właścicieli ma takie same prawa do konta i zgromadzonych na nim środków, którymi mogą swobodnie dysponować.
Takie rozwiązanie sprawdza się wtedy, gdy zależy nam na nieograniczonym dostępie do rachunku i operacji.
Jeżeli jednak jesteśmy jedynymi właścicielami zgromadzonych na rachunku środków, warto rozważyć udzielenie pełnomocnictwa zamiast otwarcia wspólnego konta.
W przypadku konta wspólnego wszystkie prawa i obowiązki posiadaczy są identyczne.
Udzielenie zaufanej osobie pełnomocnictwa do naszego konta w dużej mierze wpływa na zwiększenie elastyczności zarządzania finansami.
Takie rozwiązanie docenimy w szczególności w sytuacji, gdy nie będziemy mieli możliwości samodzielnego skorzystania z posiadanego rachunku, a konieczne będzie pozyskanie zgromadzonych na nim środków.
Taką decyzję warto podjąć wcześniej, by w razie potrzeby nie przejmować się koniecznością załatwiania dodatkowych formalności.